ข่าวสะเทือนขวัญในวงการกีฬารอบเดือนตุลาคม 2021 ย่อมหนีไม่พ้นเหตุฆาตกรรมที่เกิดขึ้นกับ “แอ็กเนส ติรอป” นักวิ่งสาวชาวเคนยาที่ถูกสังหารโดยสามีภายในบ้านพักของเธอเอง
เหตุการณ์ในครั้งนี้ไม่เพียงแต่จากสร้างความโศกเศร้าต่อการจากไปของนักกีฬาฝีมือดี แต่ยังชวนให้สังคมโลกมองหาสาเหตุการเสียชีวิตของฮีโร่ระดับชาติ ซึ่งสะท้อนให้เห็นปัญหาที่ใหญ่กว่าเรื่องความขัดแย้งในครอบครัว
ขอยกการเสียชีวิตของ แอ็กเนส ติรอป มาเป็นกรณีศึกษาต่อความรุนแรงทางเพศในสังคมเคนยา ซึ่งถูกละเลยมาอย่างยาวนาน จนกระทั่งเกิดเคราะห์ร้ายกับนักกีฬาเจ้าของสถิติโลกรายนี้
นักวิ่งสาวเจ้าของสถิติโลก
แอ็กเนส ติรอป ถือเป็นหนึ่งในนักวิ่งทางไกลที่ยอดเยี่ยมที่สุดในโลก และเพิ่งจะทำลายสถิติโลกในการแข่งขันระยะ 10 กิโลเมตร ก่อนที่เธอจะเสียชีวิตในเดือนถัดมา…
ติรอป เริ่มต้นลงแข่งขันในรายการวิ่งระดับชาติ ตั้งแต่ปี 2012 โดยสามารถคว้าเหรียญเงินรุ่นเยาวชนจากการแข่งขัน เคนยา ครอส คันทรี่ แชมเปี้ยนชิพ (เคนยาครอสคันทรีประชัน) โดยในขณะนั้น เธอมีอายุเพียง 16 ปี และมีผลงานเป็นรองเพียง เฟธ คิปเยกอน (ศรัทธาคิพเยกอน) แชมป์โลกวิ่งทางไกลรุ่นเยาวชนเท่านั้น
นับจากนั้น ติรอป และ คิปเยกอน ถือเป็นเพื่อนรักเพื่อนร้ายคอยแย่งชิงความยิ่งใหญ่บนเวทีการแข่งขันวิ่งทางไกลเสมอ โดยครั้งแรกที่ติรอปสามารถทำผลงานแซงหน้ารุ่นพี่ชาติเดียวกันคนนี้ได้ คือการคว้าเหรียญทองแดงวิ่งระยะ 5 กิโลเมตร จากการแข่งขันกรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก 2012 โดยเธอถือเป็นนักกีฬาเคนยาที่ทำผลงานได้ดีที่สุดในทัวร์นาเมนต์ดังกล่าว
หลังจาก คิปเยกอน ก้าวสู่รุ่นอาชีพในปี 2014 ติรอป จึงกลายเป็นดาวดวงเดียวที่ฉายแสงในรุ่นเยาวชน เธอคว้าแชมป์วิ่งทางไกลจากรายการในเคนยาและรายการแอฟริกัน ครอสส์ คันทรี่ แชมเปี้ยนชิพ ปี 2014 (แอฟริกันครอสคันทรีแชมเปียนชิพ) ผลงานที่น่าเสียดายของเธอในปีนั้น เกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวเท่านั้น คือการคว้าเหรียญทองแดงวิ่งระยะ 5,000 เมตร จากการแข่งขันกรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก 2014 โดยตำแหน่งเหรียญทองตกเป็นของนักวิ่งจากเอธิโอเปียไม่ต่างจากปี 2012
เมื่อ ติรอป ก้าวขึ้นสู่รุ่นอาชีพในปี 2015 เป้าหมายเดียวของเธอจึงหนีไม่พ้นการคว้าเหรียญทองจากเวทีระดับโลก และจบอันดับหนึ่งเหนือนักวิ่งจากเอธิโอเปียให้ได้สักครั้ง ซึ่งติรอปก็สามารถทำได้สำเร็จตั้งแต่ปีแรกที่ก้าวขึ้นสู่รุ่นใหญ่ จากการคว้าเหรียญทองในรายการ เวิลด์ ครอสส์ คันทรี่ แชมเปี้ยนชิพ 2015 (ชิงแชมป์โลกข้ามประเทศ) และทำเวลาดีกว่า เซนเบเร เตเฟรี (เซ็นเบะเระ เทเฟริ) นักวิ่งชาวเอธิโอเปีย เป็นเวลา 5 วินาที ส่งผลให้เธอกลายเป็นแชมป์โลกที่อายุน้อยที่สุด นับตั้งแต่ปี 2015
ติรอป สร้างผลงานน่าประทับใจไว้ในเวทีวิ่งระยะไกลอย่างต่อเนื่อง โดยเธอสามารถคว้าเหรียญทองแดงในระยะ 10,000 เมตร จากเวทีชิงแชมป์โลกเมื่อปี 2017 และ 2019 ก่อนจะลงแข่งขันโอลิมปิก เกมส์ 2020 ในระยะ 5,000 เมตร แต่น่าเสียดายที่เธอพลาดเหรียญรางวัลไป เนื่องจากจบอันดับ 4 ของการแข่งขัน
ผลงานเด่นอีกสองรายการหลังจากโตเกียวเกมส์ของติรอป คือการทำลายเวลาสถิติโลกในการแข่งขันระยะทาง 10 กิโลเมตร เฉพาะเพศหญิง ด้วยเวลา 30:01 นาที จากรายการ ถนนสู่บันทึก ในประเทศเยอรมนี เมื่อเดือนกันยายน 2021 ก่อนจะลงแข่งขันรายการ ไจแอนต์เจนีวา เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2021 โดย ติรอป สามารถคว้าเหรียญเงินมาครองได้สำเร็จ
เห็นได้ชัดว่า ติรอป กำลังอยู่ในจุดสูงสุดของอาชีพนักวิ่ง น่าเสียดายที่การเดินทางของเธอต้องสิ้นสุดลงเท่านี้ เนื่องจากเหตุการณ์อันน่าเศร้าที่จบชีวิตของเธอแบบไม่มีใครคาดคิด
ถูกฆาตกรรมโดยคนใกล้ตัว
วันที่ 13 ตุลาคม 2021 เจ้าหน้าที่ประจำเมืองอิเตน ประเทศเคนยา ได้รับแจ้งจากบิดาของแอ็กเนส ติรอป ว่า ลูกสาวของเขาหายตัวไปและไม่สามารถติดต่อได้ ตำรวจชาวเคนยาจึงเดินทางไปตรวจสอบบ้านของนักวิ่งสาว ก่อนพบความจริงที่ช็อกวงการกีฬาทั่วโลก
เจ้าหน้าที่พบศพของแอ็กเนส ติรอป เสียชีวิตอยู่ในบ้านของเธอ โดยร่างกายเต็มไปด้วยบาดแผลถูกแทงหลายแห่ง ขณะเดียวกันมีการพบร่องรอยของการทะเลาะวิวาท เนื่องจากรถของติรอปที่จอดไว้นอกบ้าน มีรอยถูกทุบกระจกแตก ส่วนสามีของเธอ อิบราฮิม โรติช ซึ่งควรจะเป็นคนแรกที่โทรเข้ามาแจ้งเหตุร้าย กลับหายตัวไปจากบ้านอย่างไร้ร่องรอย
“เมื่อตำรวจเข้าไปในบ้าน พวกเขาพบศพติรอปบนเตียงนอน และมีเลือดกองใหญ่อยู่บนพื้นบ้าน พวกเขายังพบร่องรอยการถูกแทงบริเวณคอของเหยื่อ ซึ่งเราเชื่อว่าเป็นบาดแผลจากใบมีด และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตของเธอ” ทอม มาโกรี สารวัตรตำรวจในพื้นที่ รายงานการเสียชีวิตของแอ็กเนส ติรอป
ตำรวจมุ่งเป้าผู้ต้องสงสัยไปยัง โรติช สามีของติรอป ซึ่งการสันนิษฐานของเจ้าหน้าที่สอดคล้องกับคำบอกเล่าจากครอบครัวของโรติชที่เล่าว่า โรติชได้โทรมาหาพวกเขาด้วยน้ำเสียงสะอื้น และขอให้พระเจ้าอภัยให้กับการกระทำอันเลวร้ายของเขา ซึ่งแทบจะเป็นการยืนยันแล้วว่า ติรอป ถูกฆาตกรรมโดยสามีของเธอเอง
เจ้าหน้าที่ไล่ล่าตัวโรติชอยู่เกือบสองวัน ก่อนจะจับเขาได้บนถนนแห่งหนึ่งในเมืองมอมบาซา หลังโรติชกำลังพยายามเดินทางออกนอกประเทศ แต่กลับไม่พ้นสายตาของตำรวจ จึงนำมาสู่การไล่ล่าบนท้องถนนเป็นระยะทางหลายไมล์ ก่อนผู้กระทำผิดจะจนมุมในที่สุด
“เขาหลบหนีการไล่ล่าของเราอย่างสิ้นหวัง จนรถของเขาชนเข้ากับรถบรรทุกคันหนึ่งบนถนนในมอมบาซา ตอนนี้เขากำลังถูกสอบสวนอยู่ที่สถานีตำรวจ เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม ก่อนแจ้งความข้อหาฆาตกรรม”
หลังถูกจับกุม เอ็มมานูเอล โรติช สารภาพว่าเขาลงมือฆาตกรรมภรรยาของตนจริง โดยตำรวจมีการค้นพบหลักฐานคือ มีด และ กระบองไม้ ที่ใช้ทำร้ายร่างกายติรอป ส่วนสาเหตุการเสียชีวิตเกิดจากบาดแผลที่ศีรษะ ซึ่งเกิดจากการถูกทุบตีด้วยกระบองไม้ ส่งผลให้เกิดการกระทบกระเทือนทางสมองอย่างรุนแรง รวมถึงการถูกแทงที่คออีกหลายครั้ง ติรอป จึงเสียชีวิตอย่างเศร้าสลดภายในบ้านของเธอ และจากโลกนี้ไปด้วยวัยเพียง 25 ปี
ปัญหาที่ฝังรากลึกในเคนยา
การเสียชีวิตของ แอ็กเนส ติรอป ถือเป็นคดีอุกฉกรรจ์ที่สร้างความสนใจแก่คนทั่วโลก ถึงสาเหตุที่นักกีฬาผู้ถือเป็นฮีโร่ของชาติกลับถูกฆาตกรรมอย่างเหี้ยมโหดด้วยฝีมือของคนใกล้ตัว ซึ่งแน่นอนว่าโชคชะตาอันน่าเศร้าของนักวิ่งสาวชาวเคนยา ไม่ใช่แค่การทะเลาะกันของสามีภรรยา แต่ยังสะท้อนถึงปัญหาที่ใหญ่กว่าในประเทศแห่งนี้
ความจริงแล้ว เคนยา ถือเป็นประเทศที่มีปัญหาความรุนแรงและกดขี่เพศหญิงมาช้านาน ตามรายงานของรัฐบาลพบว่า ผู้หญิงชาวเคนยาอย่างน้อย 45 เปอร์เซ็นต์ เคยพบเจอประสบการณ์ถูกกดขี่ทางเพศ โดยผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า ตัวเลขจะสูงเพิ่มขึ้นอีกมากหากนับรวมกรณีที่ไม่เป็นทางการ
ต้นตอของความไม่เท่าเทียมทางเพศที่เกิดขึ้นนี้ สามารถสืบย้อนได้ไปถึงยุคอาณานิคมที่ไม่อนุญาตให้เพศหญิงถือครองที่ดิน ส่งผลให้การขับเคลื่อนเศรษฐกิจทั้งหมดเกิดขึ้นโดยเพศชาย ส่วนผู้หญิงเคนยามีหน้าที่เพียงให้กำเนิดบุตรเท่านั้น นี่จึงเป็นรากฐานสำคัญที่ทำให้แนวคิดชายเป็นใหญ่เข้ามาครอบคลุมสังคมเคนยา จนนำไปสู่ความเหลื่อมล้ำและการกดขี่ทางเพศภายในประเทศ
มีรายงานยืนยันว่า การข่มขืน หรือ การทำร้ายร่างกายเพศหญิง ไม่ได้ถูกมองเป็นคดีร้ายแรงในประเทศเคนยา ขณะเดียวกันการดำเนินคดีกับผู้กระทำความผิดล่วงละเมิดทางเพศก็ไม่เคยดำเนินไปอย่างจริงจัง และหนึ่งในเหยื่อที่ต้องรับเคราะห์จากการละเลยปัญหาการกดขี่ทางเพศของเคนยาก็คือ แอ็กเนส ติรอป
หลังการเสียชีวิตของนักวิ่งสาวเจ้าของสถิติโลก น้องสาวของติรอปเปิดเผยว่า พี่สาวของตนถูกทุบตีโดยสามีเป็นประจำ และเคยต้องหลบหนีออกจากบ้านไปใช้ชีวิตอยู่ในแคมป์ฝึกซ้อมมาแล้ว นี่แสดงให้เห็นว่า ติรอป ถูกทำร้ายร่างกายโดยสามีมาอย่างยาวนาน แต่ไม่มีคนรอบข้างสนใจปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างจริงจัง
“ไม่ใช่แค่ครั้งเดียว แต่มันเกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้ง พี่สาวของฉันถูกทุบตีอย่างโหดร้าย แม้แต่ในวันที่เธอเดินทางกลับมาจากโอลิมปิก เกมส์ คืนนั้นเธอไม่ได้นอนเลยด้วยซ้ำ เพราะเอาแต่คร่ำครวญจากความเจ็บปวดที่ถูกทุบตี ตอนเช้าใบหน้าของเธอมีแต่รอยช้ำและบวมเป่ง” เอเวอลีน น้องสาวของติรอปให้สัมภาษณ์กับสื่อ
ความโศกเศร้าที่เกิดขึ้นจากการจากไปของ แอ็กเนส ติรอป จึงอาจเกิดขึ้นอีกครั้ง หากประเทศเคนยารวมถึงชาติอื่นทั่วโลกยังไม่ลงมือแก้ไขปัญหาความรุนแรงทางเพศอย่างจริงจัง เพราะกรณีนี้ยืนยันชัดแล้วว่า ถึงคุณจะเป็นนักกีฬาฮีโร่ของชาติ ความสำเร็จดังกล่าวก็ไม่ได้ช่วยป้องกันหญิงสาวผู้โชคร้ายจากความโหดเหี้ยมของคนรอบตัว
เราหวังว่าการตื่นตัวของทางการเคนยาและชาวโลก จะช่วยให้การลงมือรณรงค์เรื่องความเท่าเทียมทางเพศเกิดขึ้นอย่างจริงจัง เพราะคงไม่มีใครอยากให้เหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นอีก เราหวังเหลือเกินว่า แอ็กเนส ติรอป จะเป็นผู้โชคร้ายรายสุดท้ายที่จากโลกนี้ไปก่อนวัยอันควร เนื่องจากความรุนแรงทางเพศซึ่งไม่ควรเกิดขึ้นอีกเป็นครั้งที่สอง